Yansıtıcı yüzeyi küre şeklinde olan aynalardır. Eğer kürenin iç yüzü yansıtıcı özellikteyse çukur( konkav ), dış yüzeyi yansıtıcı özellikteyse tümsek( konveks ) ayna denir.
M = Merkez
F = Odak noktası
T = Tepe noktası
f = Odak uzaklığı
m = Merkez uzaklığı
R = Yarıçap
m = R
Merkez ( M ) : Küresel aynanın yapıldığı kürenin tam orta noktasıdır.
Odak ( F ) : Merkez noktası ile aynanın tam orta noktasıdır.
Odak uzaklığı (f ) : Odak noktası ile tepe noktası ( T ) arasındaki uzaklıktır.
ÇUKUR AYNALAR
Çukur Aynalarda Özel Işınlar :
�
�
F
M
A.E
1 . Paralel Işın :
Asal eksene paralel gelen ışınlar, odaktan geçecek şekilde yansır.
�
�
F
M
A.E
2 . Odak Işını : Odaktan gelen ışınlar, asal eksene paralele yansır.
3 . Tepe Işını : Tepe noktasına gelen ışınlar asal eksenle eşit açı yapacak şekilde yansırlar.
�
�
F
M
A.E
4 . Merkez Işın : Merkezden geçecek şekilde
�
�
F
M
A.E
gelen ışınlar kendi üzerlerinden yansırlar.
�
�
F
M
A.E
5 . Herhangi Bir Işın : Işığın aynaya değdiği noktadan, merkezden geçecek şekilde bir doğru çizilir ve bu normal kabul edilir.Yansıma kanunu gereği ışının normalle yaptığı açı, yansıyan ışının normalle yaptığı açıya eşit olacak şekilde yansıma gerçekleşir.
Çukur Aynada Görüntü Çizimi ve
Özellikleri
Çukur ayna önüne konulan bir cismin görüntüsünün nerede ve hangi özelliklere sahip olduğunu anlamak için, cisim üzerinden, biri asal eksene paralel, diğeri ise odaktan geçecek şekilde iki ayrı ışın gönderilir. Bu ışınların yansımalarının kesiştiği noktada görüntü oluşur.
1 . Cisim merkezden uzakta ise;
Görüntü özelikleri:
�
�
F
M
A.E
Ters,
Gerçek,
Cisimden küçük,
Odak ile merkez arasında.
2 . Cisim merkezde ise;
Görüntü özellikler:
�
�
F
M
A.E
Merkezde, ters, gerçek cismin boyuyla aynıdır.
3 . Cisim merkezle odak arasında ise;
Görüntünün özellikleri:
�
�
F
M
A.E
Merkezin dışında, sonsuzla merkez arasında, ters, gerçek ve cisimden büyüktür.
Asal eksene paralel gelen ışınlar, uzantıları odaktan geçecek şekilde yansırlar.
2 . Odak ışını :
�
�
F
M
Odak doğrultusunda gelen ışınlar, asal eksene paralel yansırlar.
3 . Tepe ışını :
�
�
F
M
Tepe noktasına gelen ışınlar, asal eksenle eşit açı yapacak şekilde yansırlar.
4 . Merkez ışını :
�
�
F
M
Merkez doğrultusunda gelen ışınlar kendi üzerlerinden geri yansırlar.
Tümsek Aynada Görüntü Çizimi ve
Özellikleri
Tümsek aynalarda, cisim nereye konulursa konulsun oluşan görüntünün özellikleri aynıdır.
Görüntünün Özellikleri : Tümsek ayna önüne konulan bir cismin görüntüsü daima, zahiri, düz, cismin boyundan küçük ve odak noktası ile ayna arasındadır.
